Książka stanowi drugi tom serii poświęconej spójności Śląska jako regionu, a opublikowane w niej teksty obejmują procesy, jakie zachodziły w latach 1526-1740. Badania przeprowadzono pod patronatem European Science Foundation w ramach programu Cuius Regio. Analiza sił spajających i destrukcyjnych w obrębie regionu określających przynależność osób (grup społecznych) oraz spójność społeczną jako zjawisko historyczne. Analiza zjawisk zachodzących w sferze administracyjnej, gospodarczej, społecznej, etnicznej, kulturowej, a wreszcie w zakresie samoidentyfikacji i tożsamości mieszkańców wykazała, że okres pozostawania Śląska pod panowaniem Habsburgów nie był jednorodny. Administracyjnie region był bardzo rozdrobniony, a pod względem ekonomicznym, etnicznym, językowym i religijnym miał charakter silnie zróżnicowany. Ważną, wewnętrzną cezurę stanowił początek XVII w. Wybuch wojny trzydziestoletniej pociągnął za sobą przemiany natury społecznej. Zmieniła się sytuacja religijna mieszkańców regionu. Długotrwała wojna miała też poważne konsekwencje gospodarcze. Równocześnie początek XVII w. zaowocował nowymi zjawiskami w zakresie kultury i sztuki. W porównaniu ze stanem sprzed 1526 r. w okresie habsburskim na Śląsku nastąpiło wzmocnienie spójności regionu. Zaczęły ujawniać się jednak także tendencje destrukcyjne, w szczególności wynikające z konfliktów o podłożu wyznaniowym.
