Z pomocą niniejszej książki proponujemy Czytelnikowi odbycie podróży. W części – w przestrzeni pogranicza czesko-śląskiego. Ale w większym stopniu w głąb światów wyobrażonych, sposobów postrzegania przestrzeni naturalnej i ukształtowanej przez człowieka. Gwarantujemy, że przedmiotem naszego zainteresowania nie są techniczne zmiany ujęć kartograficznych, lecz przemiany zachodzące w postrzeganiu od XIII w. do współczesności przestrzeni dzisiejszej gminy Lubawka zarówno przez mieszkańców tych terenów, jak i przez osoby żyjące poza nimi. Sięgamy zatem do źródeł pisanych, głównie dokumentowych, do przekazów ikonograficznych i – gdy tylko jest to możliwe – kartograficznych. Obraz jaki wyłania się z tych poszukiwań, nie jest jednoznaczny. Początkowo uwagę ludzi przyciągały elementy naturalne dominujące w ich otoczeniu: góry, lasy, cieki. Ale wraz z rozwojem osadnictwa i przekształceniami krajobrazu z tym związanymi coraz większą rolę zaczynają odgrywać kwestie własnościowe i gospodarcze. Długo ufano przede wszystkim pamięci, zwłaszcza pamięci zainteresowanych osób, które miały uzgodnić między sobą przebieg granic. Tam jednak, gdzie w grę wchodził interes wspólnoty, szybko zaczęto odwoływać się do znaków – elementów przyrody, ale i wykonanych i osadzonych w przestrzeni przez człowieka. Wreszcie pojawienie się map pomiarowych włączyło naszą przestrzeń w obręb zwyczajów jej opisywania przestrzeganych już nie tylko w regionie czy kraju, ale w całej Europie.
