Jawor jest niezwykle interesującym przykładem ośrodka starającego się wbrew lokalnym uwarunkowaniom dorównać swoimi dziejami randze wyznaczonej mu przez zapadłą w 2. połowie XIII w. decyzję książąt kreujących tę miejscowość na stolicę księstwa. Jak zobaczymy, choć decyzja ta miała z jednej strony kolosalne konsekwencje dla podniesienia prestiżu ośrodka, to z drugiej strony dyskusyjnym pozostaje, na ile przełożyła się na realne inwestycje ‒ kulturowe, cywilizacyjne i wspierające narzucone dążenia do podtrzymania prestiżu wspólnoty ‒ ze strony władz podtrzymujących w sferze tradycji nazewniczej centralne funkcje miasta wobec księstwa. Równie intrygujące jest pytanie o radzenie sobie z przeszłością miasta ‒ stolicy księstwa ‒ w momencie faktycznej, a później także formalnej likwidacji księstw po zajęciu Śląska przez króla Prus. Z perspektywy projektu 'Śląsk ojczysty...' w ramach którego powstała ta publikacja, kluczowe było szukanie odpowiedzi na pytanie: na ile lokalne uwarunkowania społeczne i gospodarcze mogły wpływać na kształt dziejów osady kreowanej przez władze na centrum wspólnoty, a na ile były modyfikowane przez starania władz i mieszkańców tego centrum o wykreowanie i utrzymanie prestiżu stolicy? Na przecięciu lokalnych uwarunkowań i co najmniej regionalnych ambicji musiała funkcjonować zmagająca się z faktycznymi uwarunkowaniami wspólnota miejska. Jej fascynujące losy są przedmiotem niniejszego opracowania.
